Autor: Adam Kajzer, czerwiec 2011
Chińskie wydanie Cesarza Ryszarda Kapuścińskiego jest jednym z najważniejszych wydarzeń literackich w tym roku na świecie.
To już trzecia książka Kapuścińskiego przetłumaczona na chiński. W ostatnich latach wydawnictwa na Tajwanie przetłumaczyły Imperium i Podróże z Herodotem. W samych Chinach przekładem dzieł Kapuścińskiego zajmuje się tłumaczka Wu Lan. Oprócz wydanego właśnie Cesarza, wydawnictwo z Pekinu wydało w 2009 roku Podróże z Herodotem.
Wu Lan w rozmowie z Jeremy Goldkorn, przeprowadzonej po ukazaniu się Podróży z Herodotem w Chinach, przyznała, że dowiedziała się o Kapuścińskim dopiero gdy tłumaczyła broszurę o polskiej kulturze dla polskiej ambasady. W internecie znalazła o nim wiele informacji w różnych językach, ale nic po chińsku. Będąc w Kanadzie kupiła wiele jego książek i zaczęła tłumaczyć Podróże z Herodotem. Uważa Ryszarda Kapuścińskiego za kogoś wspaniałego, za kogoś w rodzaju proroka, pioniera. Jak zauważyła, mimo że Kapuściński był zajęty Afryką, nigdy nie odpuścił studiowania Azji. Kapuściński uważał, że Chiny zasługują na więcej uwagi świata, gdyż oprócz swojej kultury, mają wielki potencjał do rozwoju. Według Wu Lan, Cesarz jest książką o wszystkich krajach z politycznymi establishmentami i każdy człowiek może również odnaleźć siebie w tej książce. Przyznała, że to nie jest lektura do szybkiego czytania w pociągu czy samolocie. Należy czytać ją powoli i wtedy można dotrzeć do jej głębi.
Wu Lan zwróciła uwagę, że Kapuściński jest teraz względnie dobrze znany w Chinach, jednak jeszcze nie ma tam poziomu uznania na który zasługuje.
Według niej nie ma problemów z tłumaczeniem, jeśli chodzi o język, z polskiego na chiński. Problem leży w rozległej wiedzy autora, która dotyka wielu różnych dziedzin życia. Tłumacząc Podróże z Herodotem musiała przeczytać wiele książek o Afryce i poznać kontekst kulturowy opisywanych historii.
Ryszard Kapuściński tuż przed śmiercią mówił o Chinach w kontekście amerykańskiej polityki zagranicznej po 11 września 2001 (Focus, edycja polska, wrzesień 2006): Chiny już są potęgą demograficzną i gospodarczą. I to wielkie mocarstwo nie ma żadnych zapędów ekspansywnych. To przykład wielkiej współczesnej siły, która nie jest zagrożeniem dla sąsiadów. Chiny nikogo nie napadają i nie robią wielkich wypraw militarnych na drugi kontynent. Okazuje się, że można rozwijać się bez podboju, wyrzynania innych nacji i wywyższania swojej. To dobry przykład dla współczesnego świata. Celowo skupiam się na polityce zagranicznej Chin, a nie mówię, jaka jest sytuacja wewnątrz tego państwa. Moim zdaniem, główne zadanie na XXI wiek to partnerskie otwarcie się na Innego. Bez tego wysiłku po prostu się pozabijamy.
Rozmowa z tłumaczką Wu Lan jest dostępna na stronie: http://www.tudou.com/programs/view/upp2IINtI8E/
Podstawowe dane o książkach wydanych po chińsku:
CESARZ (wydanie – Pekin)
Tytuł: 皇帝 (Huángdì) – Cesarz / The Emperor
Autor: 雷沙德 (Léishādé) 卡普钦斯基 (Kǎpǔqīnsījī) – Ryszard Kapuściński
Tłumacz: 乌兰 (Wū Lán) – Wu Lan
Wydawnictwo: 新星出版社 (Xīnxīng chūbǎn shè) – New Star Press (Pekin), http://www.newstarpress.com/
Data wydania: 2011
Cena: 22.00元 (ok. 10zł.)
Okładka: miękka
Rozmowa z tłumaczką Wu Lan: http://www.tudou.com/programs/view/upp2IINtI8E/
Opis wydawnictwa:
卡普钦斯基足迹遍布一百多个国家，他在埃塞俄比亚海尔·塞拉西政权倒台后，访问了很多曾经为这位“末代皇帝”工作的人，记录整理了他们对皇帝的记忆和印象，构成《皇帝》这本书。
本书延续卡普钦斯基对历史的一贯态度，客观地还原了一个帝王跌宕起伏的一生，揭示了这个非洲“雄狮之主”如何从卫国英雄逐渐转变成独裁帝王乃至被叛军驱逐下台的过程。
《皇帝》发表于1978年，出版后很快被翻译成英文和德文。1983年，被评为当年最佳图书。1987年英国伦敦皇家剧院将其改编成话剧，搬上英国舞台，受到欢迎。1989年，该剧又被搬上波兰话剧舞台，在波兰上演多次。
PODRÓŻE Z HERODOTEM (wydanie – Pekin)
Tytuł: 与希罗多德一起旅行 (Yǔ xī luō duō dé yīqǐ lǚxíng) – Podróże z Herodotem
Tłumacz: 乌兰 (Wū Lán) – Wu Lan
Wydawnictwo: 人民文学出版社 (Rénmín wénxué chūbǎn shè) – People’s Literature Publishing House (Pekin), www.rw-cn.com
Data wydania: 2009
Cena: 19元 (ok. 8zł.)
Opis wydawnictwa:
全书由28篇互为关联的纪实性散文组成，每一篇记述的都是他到一个国家的亲身经历。这些故事或耸人听闻、或耐人寻味、或扣人心弦、或发人深省，构成一幅幅动感的风云变幻的世界历史画而。作者在夹叙夹忆中，精心选择地插进古希腊历史学家希罗多德所著Ⅸ历史的描写，跟踪古人的脚步，寻访人类的遗迹，利用切换历史时空的方法，引导读者去做深层次的思考。
PODRÓŻE Z HERODOTEM (wydanie – Tajwan)
Tytuł: 帶著希羅多德去旅行 (Dài zhe xī luó duō dé qù lǚxíng) – Podróże z Herodotem
Autor: 瑞薩德 (Ruìsàdé) 卡普欽斯基 (Kǎpǔqīnsījī) – Ryszard Kapuściński
Tłumacz: 黃建功 (Huáng Jiàn Gōng)
Wydawnictwo: 允晨文化 – Yun Chen Wenhua Publishing (Tajwan)
Data wydania: 2009
Okładka: miękka
IMPERIUM (wydanie – Tajwan)
Tytuł: 帝國 (Dìguó) – Imperium
Autor: 瑞斯札德 (Ruìsīzhádé) 卡普欽斯基 (Kǎpǔqīnsījī) – Ryszard Kapuściński
Tłumacz: 胡洲賢 (Hú Zhōu Xián)
Wydawnictwo: 馬可孛羅 – Marco Polo Press (Tajwan)
Data wydania: 2008
Cena: NT$380 (ok. 9 euro)
Okładka: miękka
O książce w programie literackim (8 minut, 26 kwiecień 2010, język chiński): http://www.youtube.com/watch?v=618NwvZtnLk