Kim jest „Inny”? Czy różność lub inność może być wartością, stanowić o bogactwie, być wzorem do naśladowania i może opiewać dobro. Koncepcje „Innego” w ujęciu mistrza reportażu to intrygująca opowieść o ewolucji tego pojęcia.
Można wyjechać w podróż i przywieźć wspomnienia. Niekiedy dobrze jest podróżować i wracać ze stosem pamiątkowych zdjęć lub pamiątek z wyprawy. Czasem powroty kończą się na niezapomnianych wrażeniach. Innym razem powrócić można z różnorodnymi odczuciami lub przemyśleniami natury filozoficznej. Podobnie rzecz miała się z podróżnikiem, pisarzem i mistrzem reportażu Ryszardem Kapuścińskim.
Inspiracją do napisania tak nietuzinkowej pozycji były jego liczne podróże. To dzięki nim przywoził tak wiele doskonałych przemyśleń i w sposób cudowny przenosił je na papier. To także jego zasługa, że krytyka literacka zmieniła całkowicie podejście do dzieł z gatunku literatury faktu, uznając je za niezależne utwory literackie.
Książka jest bez wątpienia intelektualnym obliczem pisarza i stanowi zbiór wykładów wygłoszonych przez autora w Instytucie Nauk o Człowieku w Wiedniu, na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także z okazji przyznania tytułu doktora honoris causa, w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera oraz podczas Międzynarodowego Sympozjum Pisarzy w Grazu.
Przyznaję, trochę zaskoczyła mnie objętość książki. Wydawała się wolumenem do przeczytania w jeden wieczór. Nic bardziej mylnego. Wprawdzie stron jest niedużo, ale za to występuje tu przeogromne bogactwo treści. Zetknięcie z „Innym” pozwala się zupełnie zatracić i dodatkowo a może przede wszystkim wzbogacić wewnętrznie, pozwalając zgłębiać obszary dotąd słabo znane lub zupełnie nierozpoznane. Inne.
Ta niesamowita książka traktuje o tym, czym jest odrębność i niepowtarzalność człowieka na przestrzeni wieków. Mówi również o podejściu oraz traktowaniu człowieka przez innego człowieka, gdy ten styka się z „Innym” i co dla obu z nich wynika na przestrzeni wieków. Jeden świat, a tak wiele różnic, zdaje się mówić autor i ukazuje sposoby jego postrzegania.
Fragment książki – (spotkania z Innym)
Trzy możliwości stały zawsze przed człowiekiem, ilekroć spotkał się z Innym: mógł wybrać wojnę, mógł odgrodzić się murem, mógł nawiązać dialog.(…) W mitach wielu plemion i ludów zawarte jest przekonanie, że ludźmi jesteśmy tylko my – członkowie naszego klanu, naszej społeczności, a Inni, wszyscy Inni, są podludźmi albo w ogóle ludźmi nie są. (…)
Będziemy ciągle spotykać nowego Innego(…), winniśmy szukać z nim dialogu i porozumienia. Doświadczenie przebywania latami wśród dalekich Innych uczy mnie, że tylko życzliwość do drugiej istoty jest tą postawą, która może poruszyć w niej strunę człowieczeństwa.
Filozoficzne oblicze Ryszarda Kapuścińskiego przesycone jest tu głębokim humanizmem. Dodatkowo ta myśl wgłębia się w warstwy społeczne, kulturowe i duchowe ukazując inność przez pryzmat koncepcji Tischnera i Levinasa o akceptowaniu Innego, chociaż jest tak różny, i że właśnie ta różność, ta inność jest bogactwem, dobrem, wartością.
Świetnie się czyta mistrza Kapuścińskiego. Chociaż to wykłady o podłożu filozoficznym to użyty tu język jest prosty i zrozumiały. Jedna myśl wywodzi się z drugiej, zazębia z trzecią i jak fala unosi czytelnika do zakończenia, po drodze nie nużąc i absolutnie nie nudząc.
Konkluzją dla odbiorcy może być filozoficzna myśl, zawarta na kilkudziesięciu stronach i w pełni ukazana, a mianowicie to, że najważniejszą sprawą w istnieniu cywilizacji jest kontakt z drugim człowiekiem i jego pełna akceptacja. Zaskoczeni będą czytelnicy, których utrzymuje przekonanie, że za innych należy uważać jedynie ludzi wywodzących się z innej kultury, mówiących w innym języku, czy o innym kolorze skóry.
Autor: Marek Bachorski-Rudnicki
„Ten Inny” – Kapuścińskiego – wielki atlas odrębności zaprasza do jego zgłębienia. Polecam.
Tytuł: Ten inny
Autor: Ryszard Kapuściński
Wydawnictwo: Znak
Stron: 77
Data wydania: 2006