Kamil Bałuk, zeszłoroczny finalista, został laureatem tegorocznej, V edycji Konkursu Stypendialnego im. Ryszarda Kapuścińskiego dla młodych dziennikarzy – ogłoszono w sobotę, w 9. rocznicę śmierci autora „Szachinszacha”, w Instytucie Historycznym UW.
Kamil Bałuk zgłosił do konkursu projekt książki reporterskiej o dzisiejszej Holandii, „kraju nam bliskim, a jednocześnie mało znanym”. Prezentację projektu zaczął od pytania, „czy Holendrzy to najbardziej wyzwoleni Europejczycy?”.
„Tak mogłoby się wydawać, gdy czytamy o surowych rozwiązaniach antyrasistowskich albo – to tylko przykład – o kawiarniach, w których swobodnie można palić +trawkę+. (…) W rzeczywistości to bardzo uproszczone podejście, opierające się na stereotypach. Holandia nie jest krajem nieograniczonej wolności, lecz krajem eksperymentującym z jej granicami, po to, by skrupulatnie wyciągać wnioski i czerpać z nich korzyści. Bo tak właśnie działa cechująca Holendrów +mentalność inżynierów+, przekonanych – co zresztą podniesione zostało do rangi jednej z podstawowych holenderskich wartości – że społeczeństwo można dowolnie modelować, tak by radziło sobie z przeciwnościami i dochodziło do celu” – pisał we wniosku.
Kapituła Konkursu, w składzie której w tym roku znaleźli się Elżbieta Sawicka, Małgorzata Szejnert, Filip Springer i Sławomir Popowski, doceniła m.in. stopień przygotowania projektu. Wyróżniła Bałuka też dzięki pomysłowi, „aby w podróż po współczesnej Holandii wyruszyć z XVIII-wieczną książką +ABC Ojczyzny+ Johana Henrika Swildensa, z elementarzem zawierającym obrazkowy alfabet cnót oraz listę zagrożeń czyhających na młodego Holendra”.
Krótkie uzasadnienie Kapituły Fundacji Herodot:
Prezentację swojego projektu p. Kamil Bałuk zaczął od pytania, czy Holendrzy to najbardziej wyzwoleni Europejczycy? – Tak mogłoby się wydawać, gdy czytamy o surowych rozwiązaniach antyrasistowskich albo – to tylko przykład — o kawiarniach, w których swobodnie można palić „trawkę”.
To bardzo uproszczone podejście, opierające się na stereotypach. W rzeczywistości – pisze we wniosku Kamil Bałuk – Holandia nie jest krajem nieograniczonej wolności, lecz krajem eksperymentującym z jej granicami, po to by skrupulatnie wyciągać wnioski i czerpać z nich korzyści. Bo tak właśnie działa cechująca Holendrów „mentalność inżynierów”, przekonanych – co zresztą podniesione zostało do rangi jednej z podstawowych holenderskich wartości – że społeczeństwo można dowolnie modelować, tak by radziło sobie z przeciwnościami i dochodziło do celu.
Podobnie zresztą, jak i druga cecha Holendrów, również uznawana za jedną z wielkich wartości – poldermodel – czyli kultura kompromisu, jako praktyczne doświadczenie wspólnej pracy przy budowie i utrzymaniu wydzieranych morzu polderów.
Jak pisze Kamil Bałuk, obie te wartości sprawiają, że 17 milionów obywateli Holandii – tak zróżnicowanych – wytrzymuje ze sobą na tak małej powierzchni, jaką zajmuje ich kraj.
Pytanie jednak o granice takiego modelowania. I co się dzieje, gdy kompromis doprowadza do nieszczęścia? Te pytania stawia autor projektu, a my bardzo byśmy chcieli przeczytać, jego odpowiedzi.
Interesujący – literacko – wydał nam się także pomysł dziennikarza, aby w podróż po współczesnej Holandii wyruszyć z XVIII-wieczną książką „ABC Ojczyzny” Johana Henrika Swildensa, z elementarzem, zawierającym obrazkowy alfabet cnót oraz listę zagrożeń czyhających na młodego Holendra.
Biorąc pod uwagę stopień przygotowania projektu – co Kapituła również doceniła – na tę książkę o współczesnej Holandii nie powinniśmy zbyt długo czekać.
Kamil Bałuk (ur. 1988) jest absolwentem Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na UWr. Publikował w Dużym Formacie, NaTemat.pl oraz w zbiorach „Grzech jest kobietą” i „Tutaj drzwi trzeba otwierać powoli”. Za reportaże prasowe był czterokrotnie nominowany do Stypendium Newsweeka im. Teresy Torańskiej. Jest doktorantem na Dziennikarstwie UWr., zajmuje się perspektywami reportażu multimedialnego w internecie. Współorganizuje wydarzenia w Instytucie Reportażu w Warszawie. Pracuje nad debiutancką książką reporterską, której projekt znalazł się w zeszłorocznym finale Stypendium im. R. Kapuścińskiego.
W tym roku do konkursu zostało zgłoszonych 27 projektów. Kryteriami wyboru był m.in. poziom dotychczasowych projektów jak i dotychczasowy dorobek ich autorów. Poza Bałukiem w finale znaleźli się Anna Goc, Marta Mazuś, Krzysztof Stephen i Marek Szymaniak.
Konkurs o Stypendium im. Ryszarda Kapuścińskiego jest adresowany do młodych dziennikarzy. Mogą w nim wziąć udział osoby, które ukończyły 18 lat, ale nie przekroczyły 30 roku życia. Ubiegający się o stypendium mieli nadesłać na adres Fundacji swoje CV, dotychczasowe prace, prezentujące ich dorobek oraz plan projektu reporterskiego, który zamierzają realizować dzięki stypendium.
Oficjalnym fundatorem przedsięwzięcia jest – utworzona przez Alicję Kapuścińską, wdowę po zmarłym pisarzu – Fundacja Herodot im. Ryszarda Kapuścińskiego. Stypendium, przyznawane raz do roku w celu realizacji projektów reporterskich (reportaż, cykl reportaży, ewentualnie książka reporterska), wynosi 30 tys. zł i jest ufundowane, zgodnie z wolą patrona, z części honorariów za jego książki. Laureatami stypendium w poprzednich latach byli Andrzej Muszyński, Marta Szarejko, Anna Wiatr, Filip Springer oraz Anna Lipczak.(PAP)
źródło: PAP, Fundacja Herodot