Ceremonia wręczenia nagrody odbyła się w piątek, drugiego dnia III Warszawskich Targów Książki w Teatrze Dramatycznym.
„Prowadzący umarłych” (wydawnictwo Czarne) to zbiór blisko 30 wywiadów z przedstawicielami najniższych warstw chińskiego społeczeństwa. Wśród rozmówców Liao Yiwu są m.in.: handlarz ludźmi, kierownik szaletu publicznego, mistrz feng shui, trędowaty, chłopski cesarz, lunatyk, śpiewak uliczny. Ich opowieści mówią nam równie wiele o życiu codziennym Chińczyków funkcjonujących na samym dole drabiny społecznej, co o kulturowym bogactwie wielosetletniej tradycji i skomplikowanej historii najnowszej tego kraju.
Autor zwycięskiej książki otrzymał 50 tys. zł; 15 tys. zł zostało rozdzielone pomiędzy jej tłumaczy – Wena Huanga , który przełożył ją z chińskiego na angielski, oraz Agnieszkę Pokojską, która przetłumaczyła ją z angielskiego na polski.
„Człowiek prowadzący umarłych powraca w nagrodzonej dziś książce nie jako wizja, lecz postać realna. Tajemnicza, osadzona przez pisarza w obyczaju jego ojczyzny. Europejski czytelnik musi przekroczyć umysłem i sercem granice własnego doświadczenia, by zrozumieć, że ma do czynienia nie z sumą opowieści na granicy fikcji, lecz z literackim reportażem. Wtedy niewiarygodne staje się wiarygodne”– mówiła Małgorzata Szejnert, przewodnicząca jury w laudacji.”
Książka 'Prowadzący umarłych’, reporterska w warstwie dokumentalnej, jest wielką literacką elegią, a jej tytuł można odnieść do autora. Liao Yiwu, rozmawiając ze swymi bohaterami, towarzyszy widmom” – dodała Szejnert.Laureat nagrody niemal całą przemowę poświęcił swemu przyjacielowi z czasów nauki, a potem więzienia – Li Fenowi. On także trafił do więzienia za utwór napisany po masakrze na Placu Niebiańskiego Spokoju. Li Fen próbował ucieczki z Chin aż cztery razy, ale, w przeciwieństwie do Liao Yiwu, któremu udało się uciec za pierwszym razem, jego przyjaciel za każdym razem zostawał schwytany. Obecnie znowu siedzi w więzieniu.
„On ma wielką wolę walki o wolność. Napisał już wiele utworów, których nie miał okazji opublikować. Cały czas stara się pisać. Stojąc tutaj na tej scenie i odbierając nagrodę cały czas myślę o moim przyjacielu, którego los prześladuje mnie jak koszmar” – mówił Liao Yiwu apelując, aby wszelkimi metodami wywierać na chińskie władze nacisk, by uwolniły Li Fena i innych więźniów politycznych.
W finale konkursu znaleźli się:
- Colin Thubron „Po Syberii”
- Francisco Goldman „Sztuka politycznego morderstwa czyli kto zabił biskupa”
- Raja Shehadeh „Palestyńskie wędrówki”
- Filip Springer „Miedzianka”
- Liao Yiwu „Prowadzący umarłych”.
Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego jest przyznawana co roku autorowi najlepszego reportażu literackiego opublikowanego po polsku w formie książki. Pierwszym laureatem w 2010 roku został francuski dziennikarz i korespondent wojenny Jean Hatzfeld za reportaż z Rwandy „Strategia antylop”. W drugiej edycji nagrody zwyciężyła Swietłana Aleksijewicz, autorka książki „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”, będącej zbiorem relacji kobiet-żołnierzy w Armii Czerwonej podczas II wojny.
Organizatorami nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki są miasto st. Warszawa i „Gazeta Wyborcza”. Patronem honorowym – Alicja Kapuścińska.
Polecamy wywiad z Liao Yiwu (Gazeta Wyborcza)
